STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
OBOWIĄZUJĄCE NA BIAŁOSTOCKIEJ PIESZEJ PIELGRZYMCE NA JASNĄ GÓRĘ
Osoba odpowiedzialna za przyjęcie zgłoszenia: Małgorzata Nieścior / kontakt@bppnjg.pl/
Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadzenia przez
organizatora działalności religijnej standardów ochrony małoletnich, dalej także: „standardy ochrony
małoletnich”, wyrażonego w ustawie z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 560), zmienionej
ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606), dalej także: „ustawa Kamilka”.
Preambuła
Standardy postępowania w sytuacjach podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia dzieci, do których
wprowadzenia na mocy ustawy Kamilka został zobligowany również Kościół katolicki, mają być
rzeczywistym narzędziem budowania bezpiecznych środowisk wszędzie tam, gdzie przebywają dzieci
i gdzie zaspokajają swoje potrzeby duchowe. Są one narzędziem bardzo potrzebnym do zmiany
mentalności w społeczeństwie, ale też w Kościele. Zostały pomyślane jako jeden z elementów
systemowego programu ochrony małoletnich przed krzywdzeniem i stanowią formę zabezpieczenia
ich praw. Jako takie mają ułatwić skuteczną ochronę małoletnich zaangażowanych w rozmaite formy
duszpasterstwa, w tym podczas Białostockiej Pieszej Pielgrzymki na Jasną Górę.
Przygotowane i wdrażane standardy ochrony małoletnich mają na celu również podnoszenie
świadomości dzieci oraz ich rodziców (opiekunów prawnych), tak by umieli oni rozpoznawać
ryzykowne zachowania, potrafili ich unikać, a także nie bali się o nich informować osób
odpowiedzialnych za dane duszpasterstwo. Z kolei ci ostatni będą wiedzieli, jak adekwatnie reagować
na przypadki krzywdzenia, w jaki sposób i do kogo zgłaszać krzywdę, jakiej pomocy udzielić osobie
skrzywdzonej, a także w jaki sposób postępować w ramach duszpasterstwa z osobą krzywdzącą.
Standardów ochrony małoletnich muszą przestrzegać wszyscy duszpasterze, animatorzy, liderzy
wspólnot, wolontariusze, a także osoby prowadzące zajęcia dodatkowe w grupach duszpasterskich,
jak również osoby uczestniczące w Białostockiej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę.
Objaśnienie terminów
● biskup – biskup lub arcybiskup diecezjalny, ordynariusz ordynariatu i prałat
Prałatury Personalnej Kościoła łacińskiego oraz hierarcha Kościołów wschodnich;
● cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych
i komunikacyjnych – komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów
społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych wiadomości,
obraźliwych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących dziecko w
niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajemnic (outing)
itp.;
● diecezja – diecezja, archidiecezja, ordynariat lub prałatura personalna Kościoła
łacińskiego i eparchia Kościoła wschodniego;● duchowieństwo, kler – biskupi, księża i diakoni;
● duszpasterstwo – sytuacja, w której jedna osoba jest odpowiedzialna za dobro
drugiej lub za wspólnotę wyznaniową. Obejmuje zapewnienie porad i wsparcia duchowego,
edukację, poradnictwo, opiekę medyczną i pomoc w potrzebie.
Wszelka praca polegająca na nadzorze lub wychowaniu dzieci i młodzieży jest dziełem
duszpasterskim;
● duszpasterstwo poza parafialne – dzieło mające strukturę poza parafialną: Piesze
Pielgrzymki na terenie Archidiecezji Białostockiej;
● dane osobowe dziecka – wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka, w tym jego
imię i nazwisko oraz wizerunek;
● dziecko – każda osoba do ukończenia 18. roku życia;
● kapłan – osoba, która spełnia w imieniu wspólnoty religijnej funkcje kultowe
i rytualne;
● ksiądz – duchowny chrześcijański posiadający święcenia kapłańskie;
● krzywda/krzywdzenie – każde działanie, które prowadzi do cierpienia
fizycznego, psychicznego, moralnego; również bezczynność jednostek, instytucji lub
społeczeństwa jako całości w obliczu krzywdy/przemocy;
● opiekun dziecka – przedstawiciel ustawowy dziecka: rodzic albo opiekun, rodzic zastępczy,
opiekun tymczasowy;
● osoba bezbronna (vulnerable adults) – każda osoba w wieku powyżej 18 lat, która jest
narażona na zwiększone ryzyko doświadczenia przemocy, np. osoby starsze,
z niepełnosprawnością, chore, w depresji itp.;
● osoba dopuszczona do działalności z dziećmi – osoba spełniającą określone
kryteria, to może być np. duszpasterz, opiekun, nauczyciel itp.;
● osoba odpowiedzialna za standardy ochrony małoletnich – osoba wyznaczona przez
przełożonego danego dzieła duszpasterskiego sprawująca nadzór nad prawidłowym
stosowaniem standardów ochrony dzieci;
● osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń – osoba wyznaczona przez przełożonego
danego dzieła duszpasterskiego, ciesząca się zaufaniem
i odpowiednio przygotowana, odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń
o zdarzeniach dotyczących przemocy;
● osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji – organizator działalności religijnej
odpowiedzialny za podejmowanie interwencji w przypadku zaistnienia przemocy;
● osoba świecka – członek Kościoła katolickiego i personel Kościoła inny niż biskupi, księża,
diakoni i osoby zakonne;
● proboszcz – mianowany przez biskupa duszpasterz i zarządca parafii;● przełożony – osoba mianowana przez kościelny organ prowadzący,
odpowiedzialna za bieżącą działalność duszpasterstwa i zaangażowanych w nie osób;
● przemoc duchowa – odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w celu
wyrządzenia jej szkody. Może mieć negatywny wpływ na duchowość osoby poszkodowanej,
zwłaszcza gdy dopuszcza się jej osoba posiadająca duchowy
autorytet i zaufanie w Kościele;
● przemoc fizyczna – każde intencjonalne działanie sprawcy, którego celem jest przekroczenie
granicy ciała dziecka, np. bicie, popychanie, szarpanie itp.;
● przemoc psychiczna – powtarzający się wzorzec zachowań duszpasterza, lidera, animatora
czy członka duszpasterstwa (np. upokarzanie, wyśmiewanie, stawianie niemożliwych do
realizacji wymagań) lub skrajnie drastyczne wydarzenie (lub wy- darzenia), które powodują u
dziecka brak poczucia własnej wartości;
● przemoc seksualna – zaangażowanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest w stanie
zrozumieć i na którą nie potrafi udzielić świadomej i dobrowolnej zgody, naruszające prawo i
obyczaje danego społeczeństwa;
● przemoc rówieśnicza (bullying) – zjawisko polegające na agresywnym i celowym dręczeniu,
nękaniu czy prześladowaniu jednego lub kilku uczestników duszpasterstwa przez innych, w
celu wywarcia na nich presji lub zadawania cierpienia;
● wolontariat – dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych osób lub
całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie;
● wolontariusz – osoba pracująca na zasadzie wolontariatu. Według ustawy z dnia 24 kwietnia
2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U.
z 2023 r. poz. 571, ze zm.) rozumie się przez to osobę fizyczną, która ochotniczo
i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ww. ustawie;
● zgoda opiekuna – zgoda rodziców albo zgoda opiekuna, rodzica zastępczego lub opiekuna
tymczasowego. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka, należy
poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny .
STANDARD 1
STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA NA BIAŁOSTOCKIEJ PIESZEJ
PIELGRZYMCE NA JASNĄ GÓRĘ
Wszystkie osoby zaangażowane w dane duszpasterstwo są zobligowane do tego, by tworzyć
bezpieczne środowisko w danej wspólnocie duszpasterskiej. Ma ono nie tylko chronić dzieci przed
krzywdzeniem, ale także ma być gwarantem rozwoju osobowego
i duchowego.
● Głównym odpowiedzialnym za tworzenie i zachowanie bezpiecznego
środowiska na Białostockiej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę jest osoba
wyznaczona przez przełożonego do pełnienia posługi w danym dziele duszpasterskim i
odpowiedzialności za to dzieło.● W danym duszpasterstwie przez przełożonego odpowiedniej jednostki kościelnej/
duszpasterstwa lub ordynariusza zostaje wyznaczona osoba odpowiedzialna za standardy
ochrony małoletnich.
● Standardy ochrony małoletnich w danym duszpasterstwie są dostępne na stronie internetowej
dla wszystkich jego członków, ich rodziców, a także osób odpowiedzialnych za konkretne
dzieło i ich przełożonych.
STANDARD 2
WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW, OSÓB KONSEKROWANYCH, ŚWIECKICH
PRACUJĄCYCH Z MAŁOLETNIMI
● Obowiązkiem osoby odpowiedzialnej za dane duszpasterstwo jest wdrażanie i przestrzeganie
standardów ochrony małoletnich. Wspomniana osoba również personalnie ponosi
odpowiedzialność za ich łamanie.
● O każdej osobie zaangażowanej w duszpasterstwo poza parafialne i mającej kontakt z dziećmi
w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem
porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych
zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi, osoba odpowiedzialna za
duszpasterstwo uzyskuje dane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
(https://arch-bip.ms.gov.pl/pl/rejestry--i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-
seksualnym/). Dane te w formie wydruku przechowywane są w dokumentacji dotyczącej
duszpasterstwa. Nawet w przypadku osób mających krótkotrwały kontakt z dziećmi w
duszpasterstwie poza parafialnym uzyskanie takiej informacji jest zalecane, chociaż nie
stanowi to obowiązku prawnego. W takim przypadku należy najpierw uzyskać zgodę osoby
objętej takim sprawdzeniem.
● Każda osoba, która w duszpasterstwie pozaparafialnym będzie miała kontakt
z dziećmi w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem,
świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub
realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi, przedkłada
odpowiedzialnemu za duszpasterstwo informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie
przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu
karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. 2023 poz.
172 oraz z 2022 poz. 2600) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione
określone w przepisach prawa obcego. Dane te w formie wydruku przechowywane są w
dokumentacji dotyczącej duszpasterstwa.
● Każda osoba, która w duszpasterstwie pozaparafialnym będzie miała kontakt
z dziećmi w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem,
świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub
realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi, posiadająca
obywatelstwo innego państwa niż Rzeczypospolita Polska, ponadto przedkłada informację z
rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub
wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi. Dane te w formie wydruku przechowywane
są w dokumentacji dotyczącej duszpasterstwa.● Każda osoba, która w duszpasterstwie pozaparafialnym będzie miała kontakt
z dziećmi w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem,
świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub
realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi, musi zapoznać się z
polityką ochrony dzieci w danym duszpasterstwie i podpisać stosowny dokument, w którym
zobowiązuje się do jej przestrzegania (Załącznik 2).
● Brak zgody na podpisanie takiego dokumentu uniemożliwia dopuszczenie tej osoby do pracy z
wychowankami duszpasterstwa.
● Osoba odpowiedzialna za duszpasterstwo ma obowiązek weryfikacji kadry pod względem
powyższych wymagań oraz kompetencji związanych z pracą z dziećmi.
● Każda osoba, która w duszpasterstwie pozaparafialnym będzie miała kontakt
z dziećmi w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem,
świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub
realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi, powinna zostać
przeszkolona w zakresie prewencji i rozpoznawania oznak krzywdzenia.
● W danym dziele duszpasterskim należy wyznaczyć osobę odpowiedzialną za przyjmowanie
zgłoszeń dotyczących nierespektowania standardów o ochronie małoletnich („osobę
zaufania”). Kontakt do tej osoby powinien być widoczny i łatwo dostępny nie tylko dla
małoletnich uczestniczących w Białostockiej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę, ale także
dla ich rodziców i zaangażowanych w pracę duszpasterstwa dorosłych.
● Na stronie internetowej duszpasterstwa powinna znaleźć się informacja na temat standardów
ochrony małoletnich obowiązujących w danym dziele duszpasterskim.
STANDARD 3
SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA
1. Zalecenia ogólne (czynniki ochronne a czynniki ryzyka)
Tworzenie bezpiecznego środowiska to przede wszystkim wiedza o tym, co jest krzywdą, a co
niewłaściwym zachowaniem. O ile kwestia krzywdy jest ewidentna, o tyle określenie, czym jest
„niewłaściwe zachowanie”, może być problematyczne. Zależy ono bowiem od wrażliwości osoby,
która takiego zachowania doświadcza, czy wrażliwości osoby, która jest jego świadkiem (dla jednej
osoby dane zachowanie może nic nie znaczyć, dla drugiej będzie ewidentnym przekroczeniem jej
granic. W związku z tym trudno ustalić wyczerpujący katalog takich zachowań. Niemniej można
wyróżnić przykłady takich niewłaściwych zachowań, a są to m.in.: wszelkie formy przemocy
naruszające integralność duchową i cielesną dzieci, w tym przemoc seksualna, fizyczna, psychiczna
(np. wszelkie formy manipulacji, upokarzanie, wyśmiewanie, stawianie niemożliwych do realizacji
wymagań, karanie, izolacja od rodziny i znajomych, szantażowanie), ekonomiczna (szczególnie w
przypadku osób dorosłych), a w duszpasterstwach także duchowa (np. władza, zbytnie przywiązanie
czy uzależnienie wychowanka od osoby duszpasterza czy innej osoby dorosłej posługującej w
duszpasterstwie, wykorzystywanie informacji zdobytych w zaufaniu, np. podczas poufnej rozmowy,
kierownictwa duchowego czy spowiedzi, „wmawianie” powołania, aranżowanie małżeństw,
manipulacja Słowem Bożym, naruszanie godności drugiej osoby, mechanizm sekciarski, nadmiernakontrola wszystkich obszarów życia, silne skoncentrowanie na kwestiach seksualnych, dostrzeganie
we wszystkim „ducha nieczystości”).
● Należy zwrócić uwagę, by opiekun, duszpasterz lub animator w duszpasterstwie traktował
wychowanków z godnością i szacunkiem.
● Istotny jest język, jakim posługują się osoby odpowiedzialne za duszpasterstwo. Zawsze
powinien być on adekwatny do wieku wychowanków, a nigdy wulgarny czy dyskryminujący. Ta
sama uwaga odnosi się do relacji między wychowankami duszpasterstwa.
● Osoby odpowiedzialne za dane duszpasterstwo powinny dołożyć wszelkich starań przy
doborze zaufanej kadry animatorów i liderów poszczególnych grup.
● Duszpasterstwo nie powinno zastępować rodziny czy wręcz pełnić funkcji rodziny dla jego
wychowanków.
● Istotne jest również wyczulenie i reagowanie na wszelkie formy przemocy i manipulacji
duchowej, w tym uzależnienie duchowe od lidera czy duszpasterza, formowanie członków
duszpasterstwa w oparciu o fałszywą wizję świata i duchowości, wyeliminowanie możliwości
pojawienia się różnych nadużyć duchowych, nieprofesjonalne posługiwanie się językiem
teologii i psychologii.
2. Zasady odnoszące się do osoby duszpasterza
● Diecezje, zakony czy wspólnoty winny wypracować jasne kryteria mianowania duszpasterzy
odpowiedzialnych za duszpasterstwa poza parafialne, w których formują się dzieci.
● Warto w ramach duszpasterstwa zadbać o współpracę z zaufanymi psychologami. Wielu
uczestników duszpasterstwa przychodzi do wspólnot z różnymi deficytami i potrzebuje
fachowej pomocy, której nie jest w stanie zaoferować im dusz- pasterz. Wszelką pomoc
psychologiczną w przypadku dzieci należy konsultować z rodzicami.
● Warto zbudować taką strukturę duszpasterstwa, by stanowiła ona czynnik ochron- ny (np.
team złożony z osób różnej płci, małżeństwa, osób duchownych i świec- kich, wyraźny podział
kompetencji, jasny i transparentny sposób dobierania czy mianowania osób
odpowiedzialnych).
Zasady odnoszące się do funkcjonowania duszpasterstwa
1. Relacje między dorosłymi a dziećmi
W celu wyeliminowania różnych form krzywdzenia (przestępstw, ale też niewłaściwych zachowań)
przedstawiamy poniżej zalecenia, które mogą pomóc wykluczyć niebezpieczne, a czasem wręcz
patologiczne zachowania, a tym samym pozwolą lepiej chronić korzystające z formacji w
duszpasterstwie dzieci.
Przykładowy otwarty katalog niedozwolonych zachowań osób dorosłych wobec dzieci a także tych
odnoszących się do relacji rówieśniczych:
● niedopuszczanie do stosowania jakichkolwiek form przemocy – fizycznej, psychicznej,
seksualnej i duchowej;
● niefaworyzowanie wybranych osób w duszpasterstwie;● zwracanie się do wychowanków z szacunkiem, bez stosowania zwrotów poniżających,
wulgarnych, nieadekwatnych żartów czy tych o podtekście seksualnym;
● niedopuszczanie do nawiązywania z dzieckiem jakichkolwiek relacji o charakterze seksualnym
czy romantycznym;
● poszanowanie nietykalności cielesnej;
● eliminowanie niewłaściwych zachowań (np. zachowania infantylne, nieempatyczne,
prowokowanie, wciąganie w sytuacje dwuznaczne, prezentowanie nieodpowiednich treści –
wulgarnych, pełnych przemocy czy pornograficznych);
● unikanie bliskiego kontaktu fizycznego podczas zabaw, który może przybierać formę np.
łaskotania, obejmowania, w tym obejmowania nogami, pozwalania na skakanie po sobie oraz
kontaktów fizycznych, w których wykorzystywana jest siła fizyczna (zapasy, siłowanie się itp.).
Bezwzględnie zakazane jest niewłaściwe dotykanie;
● niedopuszczanie do wszelkich form okazywania niechcianej czułości (wszelkie formy dotyku, o
których wiemy, że dany wychowanek ich nie akceptuje, uściski, dotykanie piersi, pośladków i
okolic intymnych, przytulanie, obejmowanie, klepanie, całowanie, łaskotanie, masowanie,
sadzanie na kolanach, kładzenie się lub spanie obok dziecka, gry i zabawy, w których dochodzi
do powyżej wskazanych niewłaściwych zachowań, stosowanie kar cielesnych);
●
poszanowanie prawa do prywatności (np. w łazienkach, toaletach) przy jednoczesnym
zapewnieniu bezpieczeństwa;
● niepozostawanie pod wpływem alkoholu lub środków odurzających przez duszpasterza,
opiekuna lub animatora prowadzącego zajęcia z dziećmi lub pełniącego opiekę nad nimi lub
proponowanie wymienionych używek dzieciom;
● bezpieczne korzystanie z urządzeń elektronicznych, mediów społecznościowych i
komunikatorów. W kontakcie z wychowankami zaleca się używanie oficjalnych adresów
mailowych i oficjalnych profili duszpasterstwa w mediach społecznościowych. Warto także
określić porę, do której taki kontakt z dziećmi może się odbywać;
● dzieci nie powinny w pojedynkę, bez wiedzy rodziców czy osób trzecich, być zapraszane ani
przebywać w mieszkaniach (pokojach) duszpasterzy czy dorosłych liderów/animatorów
duszpasterstwa;
● spowiedź dzieci powinna się odbywać w konfesjonale wyraźnie oddzielającym spowiednika i
penitenta, a jeśli nie jest to możliwe, to tam, gdzie są przeszkolone drzwi, niezamknięte na
klucz, z łatwym dostępem osób trzecich. Podobne zalecenia odnosimy do sytuacji, w której
potrzebna jest rozmowa indywidualna. Wówczas również należy skorzystać z pomieszczenia,
w którym są przeszklone drzwi (gdy takich nie ma, warto zostawić drzwi uchylone, nigdy
zamknięte na klucz) lub będącego w zasięgu wzroku innych. Wskazane jest powiadomienie
innej osoby dorosłej z duszpasterstwa o takim spotkaniu;
● duszpasterze, animatorzy czy liderzy danego duszpasterstwa winni zapoznać się z zasadami
ochrony małoletnich obowiązującymi na Pieszych Pielgrzymkach na terenie Archidiecezji
Białostockiej i podpisać stosowne oświadczenie (Załącznik 2). Powinni także zobowiązać siędo respektowania obowiązujących w danym duszpasterstwie standardów ochrony
małoletnich;
● w każdym duszpasterstwie winna zostać wyznaczona tzw. osoba przyjmująca zgłoszenia o
krzywdzie czy „osoba zaufania” (takie osoby muszą zachowywać niezwykłą dyskrecję,
delikatność, wrażliwość, muszą z szacunkiem odnosić się do zgłaszającej się do niej osoby i
do jej cierpienia, nie mogą go bagatelizować). Dane tej osoby i sposób kontaktu z nią należy
umieścić w widocznym miejscu (np. strona internetowa).
1. Relacje rówieśnicze
● Przykładowy otwarty katalog niedozwolonych/zalecanych zachowań w relacjach
rówieśniczych:
▪ niedozwolone stosowanie jakichkolwiek form przemocy (fizycznej, psychicznej,
ekonomicznej, seksualnej);
▪ zwracanie się do kolegów/koleżanek, ale też do dorosłych odpowiedzialnych za
duszpasterstwo z szacunkiem, bez stosowania zwrotów poniżających,
wulgarnych, ośmieszających, nieadekwatnych żartów czy tych o podtekście
seksualnym;
▪ nakaz poszanowania nietykalności cielesnej;
▪ nakaz poszanowania cudzej własności;
▪ eliminacja niewłaściwych zachowań (np. zachowania infantylne,
nieempatyczne, prowokowanie, wciąganie w sytuacje dwuznaczne,
prezentowanie nieodpowiednich treści – wulgarnych, pełnych przemocy czy
pornograficznych);
▪ niedopuszczalne są wszelkie formy okazywania niechcianej czułości (wszelkie
formy dotyku, o których wiemy, że dany równieśnik ich nie akceptuje, uściski,
dotykanie piersi, pośladków i okolic intymnych, przytulanie, obejmowanie,
klepanie, całowanie, łaskotanie, masowanie, gry i zabawy, w których dochodzi
do po- wyżej wskazanych niewłaściwych zachowań);
▪ nakaz poszanowania prawa do prywatności;
▪ odpowiednie i bezpieczne korzystanie z urządzeń elektronicznych, mediów
społecznościowych i komunikatorów (nienagrywanie innych wychowanków,
nierobienie im zdjęć z ukrycia, niewysyłanie ich zdjęć bez ich wiedzy na grupach
w mediach społecznościowych itp.).
2. Zasady dotyczące postępowania w sytuacji niewłaściwego zachowania
● W przypadku niewłaściwych zachowań należy z osobą podejrzaną o ich stosowanie odbyć
rozmowę, upewnić się co do ich faktycznego wystąpienia, wysłuchać jej zdania, a jeśli
podejrzenie okaże się prawdziwe, wyjaśnić jej niestosowność zachowań i zobowiązać ją do
respektowania zasad obowiązujących w danym duszpasterstwie. Gdyby niewłaściwe
zachowania z jej strony się powtarzały, a wychowankowie dalej je zgłaszali, należy
zrezygnować ze współpracy z taką osobą dla dobra dzieci● Jeśli w sposób niewłaściwy zachowuje się duszpasterz, sprawę należy zgłosić jego
przełożonym.
● Jeśli do niewłaściwych zachowań dochodzi ze strony rówieśnika, należy przede wszystkim
zadbać o bezpieczeństwo dziecka, odseparować je od osoby krzywdzącej. Z osobą
krzywdzącą należy odbyć stosowną rozmowę, wyjaśnić jej niewłaściwe zachowania i
zobowiązać do przestrzegania zasad obowiązujących w duszpasterstwie. Warto także (jeśli
jest taka możliwość) skontaktować się z rodzicami krzywdzącego dziecka i wyjaśnić sytuację.
5. Zasady dotyczące postępowania w sytuacji wystąpienia krzywdy lub jej podejrzenia
● Doświadczenie różnych form przemocy niesie za sobą poważne konsekwencje dla zdrowia
psychicznego, fizycznego i duchowego skrzywdzonej osoby. Dlatego tak ważna jest nie tylko
umiejętność rozpoznawania krzywdy, ale i szybka oraz adekwatna na nią reakcja. Każdy
dorosły pracujący z dziećmi powinien być świadomy tego, czym jest krzywda, jakie są
symptomy doświadczania przemocy, w tym przemocy seksualnej, oraz jakie skutki wywołuje
to doświadczenie w życiu osoby skrzywdzonej.
● Osoby dorosłe sprawujące pieczę nad duszpasterstwem, a także pełniące w nim rozmaite
funkcje czy odpowiedzialności, powinny znać przepisy prawa państwowego i kościelnego
dotyczące ochrony dzieci, w szczególności te, które podlegają penalizacji. Należą do nich
m.in. następujące sytuacje:
1. Wykorzystanie seksualne dziecka poniżej 15. roku życia
● Zakazane jest obcowanie płciowe z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszczanie się wobec
takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadzanie jej do poddania się takim
czynnościom albo do ich wykonania (zob. art. 200 Kodeksu karnego).
1. Wykorzystanie seksualne dziecka powyżej 15. roku życia
● Polskie prawo chroni przed przestępstwami w sferze seksualnej również osoby powyżej
● 15. roku życia. Zakazane jest doprowadzenie do obcowania płciowego lub innej czynności
seksualnej, stosując przemoc, groźbę lub podstęp (zob art. 197 Kodeksu karnego). Karane jest
także doprowadzenie do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej
● poprzez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia innej osoby
(zob. art. 199 Kodeksu karnego). Ponadto surowo karane jest także wykorzystanie bezradności,
upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej w celu doprowadzenia do czynności
seksualnych (zob. art. 198 Kodeksu karnego).
1. Wykorzystanie seksualne rówieśnicze
● Wychowankowie duszpasterstwa mogą doświadczać wykorzystania seksualnego nie tylko ze
strony osób dorosłych, ale także rówieśników, w tym innych wychowanków duszpasterstwa.
Sprawca czynu zabronionego będącego przestępstwem podlega, co do zasady, pełnej
odpowiedzialności po ukończeniu 17. roku życia, natomiast przed ukończeniem 17 lat
odpowiada według zasad określonych w Ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i
resocjalizacji nieletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 978).6. Zasady interwencji w przypadku krzywdy
● Opracowanie i przyjęcie przez duszpasterstwo jasnych wytycznych dotyczących interwencji, a
także procedury zgłaszania doświadczenia krzywdzenia sprawia, że wszyscy dorośli
odpowiedzialni za dane dzieło wiedzą, jak się zachować w sytuacji zgłoszenia przypadku
przemocy bądź samodzielnie nabiorą takich podejrzeń. Im szybsza reakcja ze strony
dorosłych, tym większa szansa na skuteczną pomoc osobie skrzywdzonej i za- pobiegnięcie
poważniejszym konsekwencjom.
● Należy pamiętać o podstawowych zasadach dotyczących interwencji, które muszą znać
wszyscy dorośli zaangażowani w duszpasterstwo:
● informacja o doświadczeniu przemocy, w tym o wykorzystaniu seksualnym wychowanka lub o
prawdopodobieństwie zajścia takiego zdarzenia, może dotyczyć wydarzeń przeszłych lub
bieżących. W obu przypadkach należy reagować niezwłocznie.
● zgłoszenie lub nabranie podejrzenia o krzywdzie może pochodzić z różnych źródeł: od osoby
krzywdzonej, od innej osoby, która dowiedziała się o krzywdzie, bądź
z obserwacji (ktoś ujawnia symptomy wykorzystania, ale nie potrafi zrozumiale wyjaśnić, co się
wydarzyło);
● osobą krzywdzącą może być duszpasterz, osoby świeckie i duchowne związane z
duszpasterstwem, ale także osoby niezaangażowane (osoby bliskie, członkowie rodziny, osoby
trzecie);
● krzywda może zostać zgłoszona dowolnej osobie, do której dziecko ma zaufanie;
● każda osoba dorosła zaangażowana w duszpasterstwo, która została poinformowana o
podejrzeniu lub fakcie przemocy wobec wychowanka (w tym także przemocy seksualnej),
odpowiada za podjęcie właściwych działań zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i
procedurami obowiązującymi w duszpasterstwie i w Kościele katolickim;
● osoba, która jako pierwsza dowiaduje się o zaistnieniu potencjalnej krzywdy wy- chowanka
duszpasterstwa, powinna go z uwagą wysłuchać – nie jest ona jednak upoważniona do
wydawania decyzji i osądów. To jest zadanie odpowiednich organów i instytucji, do których
sprawa zostanie skierowana;
● z każdej takiej rozmowy należy bezwzględnie sporządzić notatkę;
● do osoby tej nie należy również rozstrzyganie, czy podejrzenia lub oskarżenia są zasadne. Jej
zadaniem jest zgłoszenie informacji zgodnie z przewidzianymi procedurami;
● wszystkie podejrzenia i zarzuty muszą być traktowane poważnie i trzeba na nie reagować w
oparciu o przepisy prawa polskiego i prawa kanonicznego, a także procedury obowiązujące w
duszpasterstwie czy danej wspólnocie, współpracując z właściwymi organami w zakresie ich
kompetencji;
● należy niezwłocznie powiadomić organy ścigania o przypadku wykorzystania seksualnego
wychowanka.
7. Zasady prowadzenia rozmowy z osobą zgłaszającą krzywdę● Pozyskanie wiedzy o doświadczanych formach przemocy przez wychowanka, w tym przemocy
seksualnej, lub ich prawdopodobieństwie często ma miejsce w czasie rozmowy z osobą
zgłaszającą. Jeśli swoją krzywdę wychowanek ujawni w trakcie spowiedzi, wówczas
spowiednika obowiązuje tajemnica. Pozyskawszy jednak taką wiedzę, powinien on zrobić
wszystko, by nakłonić penitenta do tego, by o swojej krzywdzie powiedział także poza forum
spowiedzi. Wówczas duszpasterz będzie w stanie wdrożyć odpowiednie procedury przyjęte w
danym duszpasterstwie. Jeśli do rozmowy dochodzi poza spowiedzią, należy:
● traktować osobę zgłaszającą z empatią i szacunkiem. Nie wolno bagatelizować zgłoszenia ani
okazywać lekceważenia osobie zgłaszającej;
● zachować spokój i starać się nie okazywać przerażenia lub silnego wzburzenia emocjonalnego
w reakcji na słowa osoby zgłaszającej;
● słuchać aktywnie, utrzymując naturalny kontakt wzrokowy oraz wyrażając zrozumienie i
wsparcie;
● zapewnić poczucie bezpieczeństwa, wesprzeć emocjonalnie i udzielić potrzebnej pomocy;
● nie okazywać wątpliwości co do wiarygodności osoby zgłaszającej lub jej wypowiedzi;
● dopytywać tylko w celu uściślenia przekazu oraz zdobycia niezbędnych informacji do
zgłoszenia podejrzenia wykorzystania seksualnego;
●
skoncentrować się na ustaleniu faktów i okoliczności. Jeśli rozmowa przeprowadzana jest z
osobą pokrzywdzoną, należy jej wysłuchać, zapamiętać i zapisać jej słowa i ograniczyć się do
zadawania jedynie koniecznych pytań.
●
Do momentu sprawdzenia, czy sprawa została wcześniej zgłoszona do organów państwowych
lub kościelnych. Należy powstrzymać się od wypowiadania własnej oceny i interpretacji
zdarzenia oraz opinii na temat domniemanego sprawcy
● zapewnić osobę przekazującą informację, że zostanie zrobione wszystko, co możliwe, aby
pomóc osobie skrzywdzonej;
● sprawdzić, czy bezpieczeństwo osoby skrzywdzonej nie jest zagrożone – jeśli tak, trzeba
działać natychmiast, poinformować rodziców dziecka (jeśli osobą krzywdzącą jest rodzic,
należy poinformować rodzica/opiekuna niekrzywdzącego) i odpowiednie organy państwowe i
kościelne;
● wyjaśnić, że informacje o krzywdzie muszą zostać przekazane innym osobom, a zwłaszcza
rodzicom, oraz zaznaczyć, że w określonych przypadkach wykorzystania seksualnego (zob. art.
240 Kodeksu karnego) istnieje obowiązek niezwłocznego poinformowania organów ścigania;
● nie wolno składać żadnych obietnic, które nie będą mogły być dotrzymane, szczególnie w
kwestii poufności (np. „obiecuję nikomu o tym nie powiedzieć”);
● poinformować, co dalej będzie się działo ze zgłoszeniem (komu zostaną przekazane
informacje), i jednocześnie zapewnić o poufności prowadzonych przez dusz- pasterstwo
działań oraz o tym, że osoby niezaangażowane we wsparcie osoby po- krzywdzonej nie mają
dostępu do informacji o krzywdzie;● nie wolno ujawniać szczegółów rozmowy osobom niezaangażowanym we wsparcie osoby
pokrzywdzonej, a zwłaszcza osobie, która została wskazana jako spraw- ca przemocy;
● natychmiast po przeprowadzeniu rozmowy należy sporządzić notatkę z przebiegu rozmowy.
Jeśli nie utrudni to empatycznej komunikacji z rozmówcą, można rozważyć robienie notatek w
trakcie rozmowy. Ważne jest, aby zadbać o zachowa- nie wierności przekazu osoby
informującej o zdarzeniu, uwzględniając charaktery- styczne wyrażenia i słownictwo, a także
zachowania niewerbalne. W miarę możliwości należy notatkę przedstawić osobie zgłaszającej,
uwzględniając jej ewentualne uwagi, i uzyskać jej
podpis. Nie stosuje się tego zalecenia, gdy osobą zgłaszającą jest dziecko.
8. Zasady odnoszące się do dokumentowania przypadku zgłaszanej krzywdy
● Osoby przyjmujące zgłoszenie dotyczące krzywdy winny respektować następujące zasady:
● osoba przyjmująca zgłoszenie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa nie może na własną
rękę podejmować działań służących wyjaśnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji
zgłaszanych faktów;
● osoba przyjmująca zgłoszenie jest zobowiązana do sporządzenia notatki z wydarzenia –
opisuje tylko fakty, bez żadnej interpretacji. Ona także zabezpiecza dowody, ale nie
przeprowadza dochodzenia na własną rękę, gdyż to należy do odpowiednich służb
państwowych czy kościelnych;
● osoba przyjmująca zgłoszenie wraz z przełożonym duszpasterstwa przygotowuje treść
zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa;
● przełożony duszpasterstwa lub diecezjalny/zakonny delegat ds. ochrony dzieci przyjmując
zgłoszenie, ma obowiązek sporządzić notatkę z postępowania wyjaśniającego oraz
zabezpieczyć dowody zdarzenia, w tym np. listy, pisma, korespondencję elektroniczną lub
notatki z rozmów telefonicznych mających związek ze sprawą;
● wszelkie notatki muszą być szczególnie chronione, pod żadnym pozorem nie mogą dostać się
w ręce niepowołanych osób, ponieważ zawierają dane wrażliwe czy dane procesowe;
● wszelkie notatki są włączane do akt, powinny być przechowywane w bezpiecznym miejscu w
kurii prowincjalnej czy diecezjalnej;
● wszystkie osoby zaangażowane w sprawę na tym etapie są zobligowane do zachowania
poufności. W sprawę nie powinny być włączane „osoby trzecie”.
9. Zasady zgłaszania krzywdy instytucjom państwowym i przełożonemu kościelnemu
● Po przyjęciu zgłoszenia należy działać bez zwłoki, zgodnie z procedurą opisaną poniżej:
● jeśli ze zgłoszenia wynika, że krzywda może się powtórzyć w najbliższym czasie, trzeba temu
bezzwłocznie przeciwdziałać. W przypadku dziecka należy natychmiast zawiadomić rodziców
(a w przypadku, gdy krzywdę zadaje jeden z nich, należy skontaktować się z rodzicem
niekrzywdzącym) oraz wezwać policję, a później podejmować kolejne czynności. Jeśli drobna
zwłoka nie zagraża osobie pokrzywdzonej, wszelkie czynności można skonsultować z
przełożonym duszpasterstwa lub innymi kompetentnymi osobami (osobą zaufania,
psychologiem). Należy wraz z nimi przygotować spotkanie z rodzicami, a następnie przełożonyduszpasterstwa, odpowiedzialny za dzieło, we współpracy z diecezjalnym lub zakonnym
delegatem ds. ochrony dzieci i młodzieży powinien dokonać zgłoszenia do odpowiednich
organów państwowych i kościelnych;
● jeżeli istnieje podejrzenie, że osobą odpowiedzialną za przemoc wobec wychowanka jest
osoba pełniąca funkcje w duszpasterstwie (duszpasterz, animator, lider wspólnoty),
przełożony duszpasterstwa zawiesza ją w pełnieniu obowiązków. Podejmuje się postępowanie
wyjaśniające zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;
● w trakcie rozmowy z rodzicami należy zachowywać się z dużym wyczuciem i wrażliwością,
zdając sobie sprawę, że przekazuje się im trudne informacje. Konieczne jest zaprezentowanie
poznanych faktów oraz zakomunikowanie, jakie dalsze działania prawne muszą być podjęte w
danej sytuacji. Istotne jest również wskazanie rodzicom, w jaki sposób Kościół oraz inne
instytucje mogą pomóc ich dziecku oraz udzielić wsparcia także im samym. Nie można ulegać
prośbom o niezgłaszanie sprawy organom państwowym;
● jeśli istnieje podejrzenie wykorzystania seksualnego dziecka poniżej 15. roku życia (zob. art.
200 Kodeksu karnego mówiący o obcowaniu płciowym lub innej czynności seksualnej wobec
dziecka poniżej 15. roku życia, udostępnianiu takiej osobie treści pornograficznych lub
prezentowaniu wykonania czynności seksualnej), prawo nakłada obowiązek niezwłocznego
powiadomienia stosownych organów (zob. art. 240 k.k.). Taki obowiązek istnieje również w
przypadku podejrzenia za- istnienia gwałtu dokonanego wspólnie z inną osobą, gwałtu wobec
dziecka poniżej
● 15. roku życia, gwałtu wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego,
brata lub siostry lub gwałtu ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 par. 3-5 k.k.), a także w
przypadku wykorzystania bezradności, upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej w
celu doprowadzenia do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej (art. 198 k.k.).
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa należy złożyć w prokuraturze
rejonowej lub komendzie policji w formie pisemnej albo w formie ustnej spisanej do protokołu
przez funkcjonariusza policji. Podstawą zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia
przestępstwa nie musi być pewność popełnienia przestępstwa. Wystarczy, że podejrzenie
przestępstwa jest uzasadnione. Takiego zgłoszenia nie musi dokonać osobiście osoba, która
przyjęła zgłoszenie bądź nabrała podejrzenia przez obserwację dziecka. Może to uczynić
przełożony duszpasterstwa lub delegat do spraw ochrony dzieci i młodzieży reprezentujący
daną jednostkę kościelną – w zależności od procedury obowiązującej w danym
duszpasterstwie. Niemniej każda osoba, która po- zyskała wiedzę na ten temat, musi się
upewnić, że takiego zgłoszenia dokonano. W przeciwnym razie powinna to zrobić osobiście;
● jeśli krzywda nosi znamiona przestępstwa w rozumieniu prawa kościelnego, przełożony
duszpasterstwa lub osoba zaufania powiadamia diecezjalnego lub zakonnego delegata ds.
ochrony dzieci i młodzieży (w zależności od tego, czy dzieło jest prowadzone przez diecezję,
zakon czy zgromadzenie zakonne). Przełożony duszpasterstwa może konsultować
przekazanie/zgłoszenie sprawy delegatowi ds. ochrony dzieci i młodzieży w danej jednostce
kościelnej diecezjalnej czy zakonnej;
● powiadomienie organów ścigania powinno wiązać się z przekazaniem im kopii notatki
służbowej sporządzonej na podstawie rozmowy z osobą zgłaszającą;● osoba zgłaszająca sprawę przełożonemu duszpasterstwa lub delegatowi powinna się w miarę
możliwości upewnić, że wdrożono odpowiednie procedury (np. prosząc – w razie potrzeby
także na piśmie – o informację o podjętych w wyniku zgłoszenia czynnościach);
● jeśli oskarżenia o przemoc wobec wychowanka po przeprowadzeniu postępowania
wyjaśniającego w duszpasterstwie okażą się bezpodstawne i wobec posądzonej osoby nie
toczy się postępowanie karne w tej sprawie, zostanie ona niezwłocznie przywrócona do
pełnienia dotychczasowych obowiązków. W takim przypadku przedsięwzięte zostaną przez
przełożonego wszelkie środki, aby bezpodstawne zarzuty nie odbiły się negatywnie na sytuacji
osoby posądzonej;
● w prowadzonym postępowaniu priorytetem – oprócz dojścia do prawdy – powinno być
zapewnienie wychowankowi i jego najbliższym odpowiedniego wsparcia, a także zachowanie
poufności;
● w przypadku doświadczenia krzywdy, w tym wykorzystania seksualnego, osoba
odpowiedzialna za duszpasterstwo podejmuje interwencję wobec osoby pokrzywdzonej,
otaczając ją opieką i potrzebnym wsparciem, a także wobec sprawcy krzywdy, jeśli jest
wychowankiem duszpasterstwa czy dorosłym zaangażowanym w duszpasterstwo. Ze względu
na powagę sytuacji szczególną rolę odgrywa współpraca psychologa, osoby zaufania oraz
duszpasterzy. Duszpasterstwo powinno także współpracować z organami ścigania i
odpowiednim sądem, jeśli został popełniony czyn zabroniony według prawa państwowego.
Również w przypadku zajścia dotyczącego rówieśników należy pamiętać o obowiązku
powiadomienia policji lub prokuratury, jeśli istnieje podejrzenie popełnienia czynu
zabronionego z art. 197 par. 3-5 Kodeksu karnego (gwałt wspólnie z inną osobą; gwałt dziecka
poniżej 15. roku życia; wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego,
brata lub siostry lub gwałt ze szczególnym okrucieństwem), art. 198 k.k. (wykorzystanie
bezradności, upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej w celu doprowadzenia do
obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej) lub art. 200 k.k. (obcowanie płciowe lub
inna czynność seksualna wobec dziecka poniżej 15. roku życia, prezentowanie takiej osobie
treści pornograficznych lub wykonania czynności seksualnej). Osoby odpowiedzialne za
duszpasterstwo powinny zgłosić do organów ścigania również podejrzenie popełnienia
przestępstwa seksualnego wykorzystania rówieśniczego opisanego w pozostałych przepisach
rozdziału XXV Kodeksu karnego, co znajduje uzasadnienie w treści art. 304 Kodeksu
postępowania karnego (społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie);
● każdy dorosły w duszpasterstwie powinien wykazać wrażliwość na potrzeby wychowanków i
odpowiedzialność w podejmowaniu działań, mając zawsze na uwadze ich dobro. Nikt nie
może podejmować działań na własną rękę.
10. Informacje końcowe
● Każdy przypadek jakiejkolwiek formy przemocy, której doświadczyli członkowie
duszpasterstwa, powinien być bardzo poważnie potraktowany. Jeśli będzie miał on miejsce w
dusz- pasterstwie, należy koniecznie przeprowadzić analizę sytuacji, ocenić czynniki ryzyka
i czynniki chroniące w danym duszpasterstwie. Taka sytuacja nie pozostaje bez wpływu na
daną wspólnotę, bywa, że ją dzieli. Członkowie duszpasterstwa mogą doświadczać różnych
emocji, od negowania zaistniałej sytuacji, przez niedowierzanie, złość, smutek, bunt, poczuciewiny. Jeśli sprawcą jest duszpasterz, wielu może nie dowierzać faktom, dodatkowo
wiktymizować osobę skrzywdzoną. Nigdy nie należy pozostawiać grupy bez wyjaśnienia i
wsparcia. Jeśli będzie taka potrzeba, należy zapewnić całej grupie lub jej poszczególnym
członkom (jeśli będą mieli taką potrzebę) pomoc psychologiczną. Należy również wyciągnąć
wnioski w celu zapobieżenia podobnym sytuacjom w przyszłości.
● STANDARD 4
▪ ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM
● W przypadku przemocy wobec wychowanka duszpasterstwa należy ten fakt zgłosić
odpowiednim służbom. Należy również objąć wsparciem osobę skrzywdzoną, jej rodzinę oraz
inne osoby, które zostały tym zdarzeniem głęboko dotknięte. W przypadku dusz- pasterstwa
wsparciem należy objąć również całą wspólnotę. Jest to często bardzo długi proces, w który
mogą być zaangażowane nie tylko osoby z konkretnej grupy, ale także specjaliści (np.
psycholog, pedagog). Należy zawsze pamiętać, że w centrum wszystkich działań
bezwzględnie powinno być dobro skrzywdzonego dziecka.
1. Prawa osoby skrzywdzonej
● Zgodnie z Wytycznymi KEP osoba skrzywdzona w duszpasterstwie ma swoje prawa. Warto w
danym dziele duszpasterskim mieć stosowną wiedzę na ich temat i je respektować. W
szczególności chodzi o prawo:
o do życzliwego przyjęcia, wysłuchania, traktowania z szacunkiem i godnością;
o do opieki duchowej i psychologicznej (Uwaga! Dziecku, które ukończyło 15. rok życia,
pomoc duchowa i psychologiczna powinna być udzielana w ścisłej współpracy z
rodzicami/opiekunami prawnymi). Jeśli osoba skrzywdzona ma mniej niż 15 lat, to
wszelka pomoc może być jej udzielona wyłącznie za wyraźną zgodą rodziców lub
opiekunów prawnych);
o do pomocy medycznej;
o do konsultacji prawnej;
o do zgłoszenia sprawy do organów ścigania;
o do osoby towarzyszącej;
o do ochrony wizerunku i sfery prywatnej, a także do poufności danych osobowych;
o do informacji na temat środków zapobiegawczych podjętych w stosunku do sprawcy;
o do informacji, na jakim etapie znajduje się wszczęte postępowanie (Uwaga! Osoba
skrzywdzona sama musi wyrazić takie życzenie);
o nikt nie ma prawa żądać od osoby skrzywdzonej składania przysięgi ani wymagać
zachowania milczenia.
2. Pomoc osobie bezpośrednio skrzywdzonej
o Pomoc osobie skrzywdzonej to długi proces, w który zazwyczaj zaangażowanych jest
wiele osób. Spotkania w duszpasterstwie nie zastąpią terapii, niemniej można zrobićwiele, by pomóc osobie skrzywdzonej czy to wewnątrz duszpasterstwa, czy w systemie
rodzinnym, czy w jakiejkolwiek innej sytuacji. Można przede wszystkim odpowiednim
podejściem do takiej osoby:
o zmniejszyć jej lęk, budować poczucie bezpieczeństwa i zaufania, a poprzez objęcie jej
stałą opieką, okazać jej troskę i wzmacniać dobre relacje z dorosłymi;
o stworzyć przestrzeń do jej wysłuchania;
o odciążyć ją z poczucia winy, jeśli ono występuje; uświadamiać, że odpowiedzialność
jest wyłącznie po stronie sprawcy;
o pozwalać na odreagowanie negatywnych emocji;
o wspierać ją w budowaniu relacji z rówieśnikami;
o zadbać o takie działania, których celem będzie podnoszenie jej poczucia własnej
wartości poprzez szukanie, wzmacnianie i rozwijanie jej dobrych stron.
3. Pomoc profesjonalna osobie skrzywdzonej
o W przypadku ujawnienia czy zgłoszenia krzywdy osoba skrzywdzona nie może zostać z
tym sama, potrzebuje wsparcia osoby kompetentnej, która pomoże przejść jej przez ten
trudny czas. W grupach duszpasterskich, które nie zastępują profesjonalnej terapii,
można zrobić wiele, by pomóc osobie skrzywdzonej.
o
W każdym duszpasterstwie powinna zostać wyznaczona tzw. osoba zaufania. Kontakt
do tej osoby powinien być udostępniony wszystkim członkom duszpasterstwa,
powinien znajdować się w widocznym miejscu (strona internetowa).
o Osobę skrzywdzoną należy pytać, jakiej pomocy potrzebuje, można jej radzić
skorzystanie z niej, ale nie należy jej takiej pomocy narzucać. Każdy człowiek ma inne
potrzeby, które należy uszanować. Wszelką pomoc oferowaną wychowankowi
duszpasterstwa należy konsultować z jego rodzicami.
o Bardzo mocno uczulamy, by nie bagatelizować potrzeb osoby skrzywdzonej. Modlitwa
jest zawsze ważna, ale nie należy ograniczać pomocy w ramach duszpasterstwa tylko
do niej. Równie istotna jest pomoc fachowa. Nie wolno jej deprecjonować czy
krytykować.
o Osoby odpowiedzialne za duszpasterstwo, w którym formują się dzieci, powinny mieć
kontakty do osób, które w danym środowisku lokalnym mogą służyć fachową pomocą
czy wsparciem (należy przygotować listę takich osób czy instytucji i ją aktualizować).
o Nie należy ograniczać się tylko do pomocy ośrodków czy instytucji kościelnych. O
wsparcie trzeba pytać w instytucjach rządowych, samorządowych czy pozarządowych.
Dobrze, by osoba odpowiedzialna za dane duszpasterstwo orientowała się, gdzie w
danym środowisku lokalnym można uzyskać fachowe wsparcie,
i w razie potrzeby mogła tam pokierować osobę skrzywdzoną.o Zachęcamy, by przy okazji rekolekcji dla młodych, wakacyjnych spotkań formacyjnych
czy festiwali z udziałem dzieci zadbać nie tylko o sferę duchową, ale także psychiczną
młodych ludzi. Wielu z nich boryka się z licznymi problemami. Może warto przy
wspomnianych okazjach oprócz dyżuru spowiednika zadbać również o dyżur
psychologa.
o Istotne jest stworzenie bazy kontaktów i zaufanych osób, do których można – za zgodą
rodziców – kierować młodych na terapię (jeśli wyrażą taką potrzebę).
o Istotne jest stworzenie bazy kontaktów i osób, które będą mogły udzielić doraźnej
pomocy telefonicznej w sytuacji, kiedy oczekiwanie na terapię się wydłuża.
o Warto wypracować sposób, w jaki osoba skrzywdzona zostanie objęta opieką w
duszpasterstwie w czasie przejściowym – między momentem zgłoszenia krzyw- dy a
faktycznym rozpoczęciem terapii (czasem na nią trzeba czekać długie miesiące).
o Istotne jest, żeby z osobami skrzywdzonymi spotykali się też przełożeni spraw- ców.
Jeśli sprawcą był ksiądz diecezjalny, dobrze, by z osobą skrzywdzoną lub jej rodzicami
spotkał się biskup. W przypadku zakonnika – prowincjał albo delegaci
biskupa/prowincjała.
o Warto uruchomić „pogotowie duchowe”, dyżury duszpasterzy, którzy będą mogli
pomóc nie tylko osobie bezpośrednio skrzywdzonej, ale wszystkim członkom
duszpasterstwa dotkniętym tą krzywdą.
o Wszelkie bazy kontaktów powinny być regularnie sprawdzane i aktualizowane.
4. Pomoc duszpasterska osobie skrzywdzonej
o Osoba skrzywdzona, poddana manipulacji czy różnym formom przemocy nosi ranę nie
tylko na ciele, ale też na duszy. W takiej sytuacji niezbędna jest mądra pomoc
duszpasterska i opieka duchowa dla skrzywdzonej osoby. Taka pomoc nie może być
jednak w żaden sposób narzucana odgórnie. Inicjatywa powinna wyjść każdorazowo od
osoby skrzywdzonej. To od niej będzie zależało, czy zechce porozmawiać z księdzem,
siostrą zakonną czy osobą świecką. Na jej życzenie takiej pomocy może udzielić m.in.
wyznaczona wcześniej w danym duszpasterstwie czy danej wspólnocie osoba zaufania.
Jeśli sprawcą krzywdy seksualnej był ksiądz czy zakonnik, to duchowe wsparcie osoba
skrzywdzona powinna otrzymać także od ich przełożonych.
5. Pomoc rodzinie osoby skrzywdzonej
o Duszpasterstwo poza parafialne, w którym odbywają się regularne spotkania jego
członków i ich formacja, powinno wspierać także rodziców czy rodzeństwo
skrzywdzonego dziecka i ustalać z nimi wszystkie podejmowane działania. Pomoc im
udzielona nie powinna ograniczać się tylko do jednego spotkania, na którym zostanie
przekazana in- formacja o krzywdzie, jakiej doznało ich dziecko. W tak trudnej sytuacji
bliscy osoby skrzywdzonej być może będą potrzebowali dłuższego towarzyszenia,
porady i wsparcia, także duchowego. Przy kontakcie z rodzicami należy uwzględnić:
o informowanie o sytuacji wychowanka i doznanej krzywdzie;6. o przedstawienie planu wsparcia, które dziecko może uzyskać w ramach
duszpasterstwa;
o wskazanie miejsca uzyskania profesjonalnej pomocy dla wychowanka poza
duszpasterstwem;
o poinformowanie o instytucjach, fundacjach lub osobach, które mogą udzielić wsparcia
prawnego;
o zaproponowanie rodzicom wsparcia ze strony psychologa współpracującego z
duszpasterstwem bądź wskazanie miejsca profesjonalnej pomocy poza
duszpasterstwem.
Pomoc środowisku rówieśniczemu, w którym dokonała się krzywda
o W przypadku tak poważnego zdarzenia, jakim jest przemoc (fizyczna, psychiczna,
seksualna, duchowa) wobec wychowanka duszpasterstwa, należy pamiętać o
osobach, które były świadkami krzywdy lub mają na jej temat informację, czyli o
pozostałych członkach wspólnoty duszpasterskiej oraz ich rodzicach. Wsparcie dla
świadków musi być okazywane z delikatnością i w sposób wyważony. Nie może w
żaden sposób naruszać dobra skrzywdzonego wychowanka. W przypadku, gdy wiedza
na temat krzywdy jest znana w środowisku duszpasterskim, należy rozważyć podjęcie
następujących działań:
o rozmowa z całą wspólnotą na temat krzywdy i przemocy z poszanowaniem godności
osoby skrzywdzonej;
o umożliwienie indywidualnych spotkań z psychologiem dla osób, które takiej rozmowy
będą potrzebowały;
o wskazanie instytucji zewnętrznych oraz numerów telefonów, gdzie można uzyskać
wsparcie;
o przeprowadzenie spotkania z rodzicami wychowanków, poinformowanie ich o stanie
wiedzy na temat zdarzenia, sytuacji prawnej i podejmowanych przez duszpasterstwo
działaniach;
o budowanie poczucia wspólnoty poprzez zapewnienie wsparcia oraz gotowość do
spotkania i rozmowy z każdą osobą z duszpasterstwa, która by tego potrzebowała;
o w miarę możliwości przedstawienie rezultatów działań podjętych w celu wyjaśnienia
sprawy;
o jeśli do krzywdzenia czy ujawnienia krzywdzenia dojdzie na wyjeździe, rekolekcjach,
festiwalu młodzieżowym, pomagać lub wskazywać miejsca pomocy może osoba
zaufania albo duszpasterz osób skrzywdzonych diecezji, na terenie której spotkanie się
odbywa, lub zakonu, jeśli dane wydarzenie organizuje zakon czy zgromadzenie
zakonne.
o jeśli krzywda wydarzyła się w danym duszpasterstwie albo uczestniczą w nim osoby
skrzywdzone albo sprawca jest związany z duszpasterstwem (ksiądz, animator,uczestnik), warto co jakiś czas sprawdzić, jakie emocje to zdarzenie wywołuje we
wspólnocie wraz z upływem czasu.
7. STANDARD 5
o ZARZĄDZANIE I PRACA Z PODJERZANYMI O WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE
1. Umiejętność rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych
o Osoby prowadzące duszpasterstwo, pełniące w nim funkcje wychowawcze i
opiekuńcze, powinny mieć wiedzę na temat działania sprawców, umieć rozpoznawać
symptomy krzywdzenia, mieć wiedzę na ich temat, a także umiejętnie odczytywać
sygnały ostrzegawcze wysyłane przez wychowanków, które nie zawsze są oczywiste.
Uczulamy duszpasterzy, animatorów, liderów wspólnot i duszpasterstw, by wszelkie
informacje dotyczące krzywdzenia traktowali z należytą powagą i adekwatnie na nie
reagowali.
o By działać skutecznie, niezbędna jest z jednej strony wiedza dotycząca kwestii
krzywdzenia i różnych form przemocy oraz jej skutków w życiu dziecka, a z drugiej
właściwa postawa odpowiedzialności za powierzone duszpasterstwu dzieci, a także
gotowość do reagowania w sytuacji doświadczanej przez nie krzywdy.
2. Jak postępować z osobami podejrzanymi
o W standardach ochrony małoletnich powinny znaleźć się jasne postanowienia, w jaki
sposób w danym duszpasterstwie należy postępować w przypadku podejrzenia krzywdy
lub jej zaistnienia. Każde zgłoszenie musi być traktowane z należytą powagą (jak
rozmawiać z osobą zgłaszająca krzywdę – zob. Standard 3). Wymaga ono zbadania i
zastosowania procedur przewidzianych w prawie państwowym oraz/lub kanonicznym.
W ramach duszpasterstwa nie ferujemy wyroków. Od tego są odpowiednie instytucje
państwowe i kościelne. Osoba, która została wskazana jako winna krzywdy, jest
traktowana sprawiedliwie, z poszanowaniem prawa do uczciwego procesu i do
domniemania niewinności do czasu udowodnienia winy. W żadnym wypadku nie może
być pozbawiona prawa do obrony. Należy jej również ułatwić uzyskanie pomocy
psychologicznej i prawnej.
1. Gdy sprawcą jest duszpasterz
▪ Jeśli sprawcą jest duszpasterz, wówczas sprawa powinna zostać zgłoszona
odpowiednim instytucjom państwowym i kościelnym.
▪ Taka osoba po uprawdopodobnieniu zgłoszenia bezwzględnie powinna zostać
na wniosek przełożonego odsunięta od pracy w duszpasterstwie do czasu
wyjaśnienia sprawy lub adekwatnie do wyroku sądu państwowego lub/i
kościelnego (jeśli zgłoszenie się potwierdzi, a sąd wyda stosowny wyrok).
▪ Wszelkie czynności i działania podejmowane przez przełożonego kościelnego
wobec podejrzanego duszpasterza zostały zapisane w Wytycznych KEP, aneks 2.
Na ich podstawie przełożony podejmuje wszelkie decyzje dotyczące sprawcy.Dobrze, by osoby odpowiedzialne w duszpasterstwie były o nich informowane.
W takiej sytuacji istotna jest transparentność wszelkich działań.
▪ Gdy oskarżenie okaże się niewiarygodne, a duszpasterz wraca do pracy w
Koście- le, otrzymuje wsparcie w celu przywrócenia dobrego imienia.
▪ Z przebiegu każdej rozmowy należy sporządzić stosowną notatkę.
1. Gdy sprawcą jest osoba świecka (lider wspólnoty, animator)
▪ Jeśli osobą oskarżoną jest osoba świecka, również powinna być traktowana
sprawiedliwie z poszanowaniem prawa do uczciwego procesu i do domniemania
niewinności do czasu udowodnienia winy.
▪ Przestępstwo należy zgłosić odpowiednim służbom państwowym i kościelnym.
▪ Sprawca powinien zostać bezwzględnie odseparowany od grupy.
▪ Takiej osobie, a także jej rodzinie powinna zostać udzielona pomoc
duszpasterska, a także psychologiczna lub inna, jeśli takiej potrzebują.
▪ Gdy oskarżenie okaże się niewiarygodne, a osoba świecka wraca do pracy w
duszpasterstwie, otrzymuje wsparcie w celu przywrócenia jej dobrego imienia.
▪ Z przebiegu każdej rozmowy sporządza się stosowną notatkę.
1. Gdy sprawcą jest rodzic
o Kiedy sprawcą krzywdzenia okaże się rodzic wychowanka duszpasterstwa, należy
niezwłoczne zgłosić tę sprawę do odpowiednich organów państwowych (policja lub
prokuratura). Na każdej osobie, która powzięła wiedzę o takim zdarzeniu w przypadku
osoby poniżej 15. roku życia, ciąży obowiązek jego zgłoszenia. Niewykonanie
wspomnianego obowiązku zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat trzech.
▪ Jeśli jest taka możliwość, należy w tej sprawie współpracować ze szkołą.
▪ Z przebiegu każdej rozmowy należy sporządzić stosowną notatkę.
1. Gdy sprawcą jest rówieśnik
▪ Kiedy w ramach duszpasterstwa okaże się, że osobą krzywdzącą jest inny
wychowanek duszpasterstwa, należy bezwzględnie odseparować go od grupy,
by uniemożliwić dalsze krzywdzenie. Jeśli osobą krzywdzącą okaże się dziecko,
wówczas należy zgłosić sprawę jego rodzicom.
▪ Duszpasterz czy osoby odpowiedzialne za duszpasterstwo winny skontaktować
się z rodzicami sprawcy i osoby skrzywdzonej. Należy objąć ich opieką
duszpasterską i zaproponować pomoc w dotarciu do specjalistów.
▪ Należy się zorientować, czy w ramach duszpasterstwa nie zostały skrzywdzone
także inne osoby.
▪ W sytuacji przemocy rówieśniczej w ramach duszpasterstwa należy tę sprawę
wyjaśnić, omówić na forum grupy, w razie konieczności zaprosić specjalistę,który odpowie na pytania wychowanków i da im wskazówki, jak chronić się przed
taką formą przemocy.
▪ Należy przeanalizować sytuację, zastanowić się, co zawiodło, określić czynniki
ryzyka, wyeliminować je i wyciągnąć wnioski na przyszłość.
▪ Z przebiegu każdej rozmowy należy sporządzić stosowną notatkę.
o Może się zdarzyć sytuacja, że w danej grupie duszpasterskiej ktoś zostanie niesłusznie
oskarżony. Przypominamy, że za fałszywe oskarżenia grozi odpowiedzialność karna.
2. STANDARD 6
▪ WSPÓLNA PRACA W DZIELE OCHRONY DZIECI I MŁODZIEŻY
o Aby skutecznie chronić dzieci formujące się w duszpasterstwach poza parafialnych, w
zadanie to należy włączyć wszystkie osoby zaangażowane w daną wspólnotę
(duszpasterzy, animatorów, liderów, wychowanków i ich rodziców, a także wszystkie
osoby, które pomagają w pracy duszpasterskiej i duszpasterstwie). Działając razem,
możemy lepiej chronić tych, którzy przychodzą do wspólnot i grup kościelnych. W tym
celu należy:
▪ opracować, wdrożyć standardy ochrony dzieci dla konkretnego duszpasterstwa.
Za ich wdrożenie odpowiada osoba odpowiedzialna za duszpasterstwo;
▪ dołożyć wszelkich starań, by osoby pracujące z dziećmi czy opiekujące się nimi,
a także wolontariusze zostali właściwie zweryfikowani w odpowiednich
rejestrach i przeszkoleni przed podjęciem pracy z dziećmi;
▪ sprawdzić pod kątem bezpieczeństwa miejsca, w których spotyka się grupa.
Jeśli są tam ciemne zakątki, zakamarki, nieoświetlone miejsca, warto je
wyeliminować albo odpowiednio zabezpieczyć, żeby nie było do nich dostępu.
To także element tworzenia bezpiecznego środowiska; przed pieszą pielgrzymką
warto sprawdzić miejsce, w którym będzie przebywała grupa, pod kątem
bezpieczeństwa
i wyeliminować wszelkie niepokojące czynniki;
▪ budować atmosferę zaufania, tak by o zauważonych nieprawidłowych
zachowaniach czy zachowaniach przestępczych wychowankowie nie bali się
mówić osobom odpowiedzialnym za duszpasterstwo;
▪ zaangażować do współpracy rodziców i informować ich o podejmowanych
inicjatywach na rzecz ochrony ich dzieci;
▪ włączyć w cykl formacyjny duszpasterstwa tematy związane z ochroną dzieci;
▪ ustalić z wychowankami zasady posługiwania się urządzeniami mobilnymi pod-
czas spotkań w duszpasterstwie i poza nim, uczulić ich na cyberprzemoc, a
także na to, że w przestrzeni wirtualnej nie są anonimowi, a za swoje zachowania
mogą ponosić odpowiedzialność karną;▪ przestrzegać zasad ochrony danych osobowych. Warto w danym
duszpasterstwie, zgodnie z wymogami RODO, ustalić zasady dotyczące ochrony
wizerunku wychowanków duszpasterstwa, czyli m.in. zasady rejestrowania i
publikowania zdjęć na stronie internetowej i w mediach społecznościowych,
zasady archiwizowania zdjęć robionych prywatnymi aparatami itp. Powinno się
unikać podpisywania zdjęć/ nagrań informacjami identyfikującymi dziecko z
imienia i nazwiska. W przypadku dzieci zgodę na wykorzystywanie ich wizerunku
w mediach społecznościowych, na stronie internetowej duszpasterstwa muszą
wyrazić rodzice. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej
jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodziców/opiekunów
prawnych na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
▪ EDUKACJA DZIECI I MŁODZIEŻY O OCHRONIE WŁASNYCH GRANIC
STANDARD 7
o Zachęcamy do tego, by w programie formacyjnym duszpasterstwa, o ile to możliwe,
znalazły się kwestie dotyczące ochrony dzieci przed różnymi formami krzywdzenia.
Edukacja w tym zakresie powinna być ważnym elementem pracy z dziećmi formującymi
się we wspólnotach i grupach duszpasterskich. Dzieci, które formują się w
pozaparafialnych grupach duszpasterskich, powinny zostać zapoznane z
obowiązującymi standardami w danej wspólnocie duszpasterskiej. Przykładowe tematy
w ww. zakresie to np.
▪ ochrona własnych granic;
▪ godność i wartość osoby;
▪ umiejętność mówienia „nie” w kontekście posłuszeństwa;
▪ budowanie dojrzałych relacji;
▪ edukacja w zakresie ryzykownych zachowań ;
▪ bezpieczne korzystanie z Internetu;
▪ sposoby działania sprawców (np. grooming);
▪ bezpieczne i wolne od przemocy relacje rówieśnicze.
▪ SZKOLENIA I STAŁE WSPARCIE DLA OSÓB ZAJMUJĄCYCH SIĘ
PROFILAKTYKĄ W DUSZPASTERSTWIE POZA PARAFIALNYM
STANDARD 8
1. Zakres szkoleń dotyczących ochrony dzieci
▪ wszyscy duszpasterze, animatorzy, liderzy wspólnoty i wolontariusze:● otrzymują potrzebną im wiedzę o standardach przyjętych
i obowiązujących w danym duszpasterstwie, procedurach związanych z interwencją i
zgłoszeniem;
● w sytuacji, gdy w duszpasterstwie zasady lub procedury ulegają zmianie lub uzupełnieniu,
należy je przedstawić aktualnie zaangażowanym w pracę duszpasterstwa osobom.
▪ duszpasterze, animatorzy i liderzy wspólnoty oraz wolontariusze pełniący
funkcje wychowawcze lub formacyjne dodatkowo:
● otrzymują potrzebną im wiedzę dotyczącą:
▪ rodzajów przemocy (w tym przemocy rówieśniczej);
▪ rozpoznawania oznak przemocy (w tym wykorzystania seksualnego);
▪ strategii działania sprawców przemocy (w tym przemocy seksualnej);
▪ rozmowy z dzieckiem na temat krzywdy;
▪ rozmowy z dorosłymi (gdy ktoś pracuje z grupą dorosłych);
▪ zagrożeń i ochrony przed szkodliwymi treściami w Internecie;
▪ innych zaleceń obowiązujących w danym duszpasterstwie;
▪ zachęcamy do korzystania z pomocy szkoleń e-learningowych
przygotowanych przez Centrum Ochrony Dziecka dla dorosłych i młodych
liderów zakończonych egzaminem i certyfikatem.
▪ Osoby odpowiedzialne za prewencję w danym duszpasterstwie:
● poza wiedzą z wyżej wskazanych zagadnień, powinny także mieć wiedzę na temat:
▪ budowania systemu prewencji zgodnego z wymogami Kościoła i ustaw
państwowych (aktualnie Ustawa Kamilka, ustawa z dnia 13 maja 2016 r.
o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym
i ochronie małoletnich oraz Krajowy Plan Przeciwdziałania
Przestępczości Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę
Osób Małoletnich na lata 2023-2026);
▪ podstawowych procedur prawnych (kanonicznych i przewidzianych przez
Kodeks karny);
▪ czynników ryzyka i czynników ochronnych;
▪ funkcjonowania w środowisku lokalnym placówek pomocowych;
▪ a także wiedzę na temat procedur ustalonych dla danej placówki.
● za szkolenie tych osób odpowiada osoba odpowiedzialna za prewencję w danym
duszpasterstwie;
● każda osoba przed wyznaczeniem jej na odpowiedzialną za prewencję w danym
duszpasterstwie powinna przejść szkolenie z ww. tematów.11.
▪ ZAPEWNIENIE JAKOŚCI W ZAKRESIE PREWENCJI I CIĄGŁOŚĆ DZIAŁAŃ
(FOLLOW UP)
STANDARD 9
o Dokumenty w duszpasterstwie poza parafialnym aktualizowane są przez
odpowiedzialnych w danym duszpasterstwie i oceniane przez odpowiedzialnych
w diecezji/zakonie.
12.
o ZAŁĄCZNIK 2
o
OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ Z POLITYKĄ OCHRONY DZIECI I
ZOBOWIĄZANIU DO JEJ PRZESTRZEGANIA
▪ OŚWIADCZENIE
o w trybie art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom
przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 560).
o Ja, niżej podpisana/y, oświadczam, że:
1. zapoznałam/zapoznałem się z treścią dokumentu pn. „Standardy ochrony małoletnich”
obowiązującego na Białostockiej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę;
2. jestem świadoma/świadomy odpowiedzialności karnej w trybie art. 233 Kodeksu karnego, to
jest odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia**
.
o …………………………… ……………………………………………… miejscowość, data imię i
nazwisko (czytelny podpis)
● dotyczy osób pełnoletnich
o ** art. 233 k.k. [fałszywe zeznania]
o § 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w in
nym postępowa-
niu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega
karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
o § 1a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z
obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
o § 2. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie, działając w zakresie
swoich uprawnień, uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe
zeznanie lub odebrał od niego przyrzeczenie.
o § 3. Nie podlega karze za czyn określony w § 1a, kto składa fałszywe zeznanie, nie
wiedząc o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pytania.o § 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyz
ę lub tłumaczenie
mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, podlega karze pozbawienia
wolności od roku do lat 10.
o § 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną
szkodę interes pu- bliczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
o § 5. Sąd może zastosować
nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli:
1. fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących
mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy,
2. sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim
nastą- pi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.
o § 6. Przepisy § 1-
3 oraz 5 stosuje się odpowiednio do osoby, która składa fałszywe oświadczenie, jeżeli
o przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod
rygorem odpowiedzialności karnej.
▪ ZAŁĄCZNIK 3
o OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE NIEKARALNOŚCI ZA PRZESTĘPSTWA NA SZKODĘ DZIECI
Oświadczenie o niekaralności
Ja,.......................................................................................................(imię i nazwisko)
legitymujący(-a) się dowodem osobistym/paszportem o nr ................................................
oświadczam, że nie byłem(-am) skazany(-a) za przestępstwo przeciwko wolności
seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę dziecka i nie
toczy się przeciwko mnie żadne postępowanie karne ani dyscyplinarne w tym zakresie.
Oświadczam, że jestem świadomy(-a) konsekwencji złożenia nieprawdziwego
oświadczenia.
…………………………………. …………………………………………….
miejscowość, data imię i nazwisko (czytelny podpis)ZA■■CZNIK 2
O■wiadczenie osoby dopuszczonej do dzia■alno■ci z dzie■mi
Ja, ni■ej podpisana/-y, o■wiadczam, ■e zapozna■am/-em si■ z tre■ci■ dokumentu
"Standardy ochrony ma■oletnich" obowi■zuj■cego na Bia■ostockiej Pieszej Pielgrzymce na Jasn
organizowanej na terenie Archidiecezji Bia■ostockiej.
Zobowi■zuj■ si■ do ich przestrzegania oraz do stosowania okre■lonych w nich zasad
w trakcie mojego udzia■u w dziele duszpasterskim.
Data i podpis:
